| menu: |
 Piastowie Władcy dzielnicowi Obce dynastie i Piastowie Jagiellonowie Królowie elekcyjni Okres zaborów
strona tytułowa |
| zobacz strony |
|
• encyklopedia broni • kalendarz historyczny • prywatny portal internetowy • cmentarze I wojny • katalog monet • galeria zdjęć |
| OKRES ZABORÓW |
| WETTINOWIE |
|
Wettinowie, dynastia niemiecka panująca od końca XI w. w Miśni, od 1264 także w Turyngii. W 1423 Wettinowie uzyskali wraz z księstwem sasko-wittenberskim godność elektora Rzeszy, a całość ich posiadłości zaczęto określać historyczną nazwą - Saksonia. W 1485 nastąpił podział dynastii na dwie linie: ernestyńską (starszą), elektorską, panującą w Wittenberdze i w znacznej części Turyngii; albertyńską (młodszą) panującą w Miśnii i północnej Turyngii. Po klęsce elektora Jana Fryderyka w wojnie szmalkaldzkiej cesarz przekazał Wittenbergę i godność elektora linii albertyńskiej (1548). Jej przedstawiciel Fryderyk August został w 1697 królem Polski, jako August II, zwany Mocnym, a po nim tron polski objął jego syn August III, który panował do 1763. Jego wnuk Fryderyk August III dzięki protekcji Napoleona I otrzymał tytuł króla saskiego, a w 1807 został władcą Księstwa Warszawskiego. Wettinowie panowali w znacznie okrojonej Saksonii do 1918. Z kilku gałęzi linii ernestyńskiej, największe znaczenie osiągnęli Koburgowie - dali oni w XIX w. początek dynastiom panującym w Belgii, Portugalii i Bułgarii, a od 1901 w Wielkiej Brytanii. [literatura:] • Encyklopdia szkolna. Historia. Warszawa 1993. |
| ROMANOWOWIE |
|
Romanowowie, dynastia panująca w Rosji 1613-1917. Przodkowie Romanowów nosili nazwisko Zacharin. W pierwszej połowie XVI w. Zacharinowie zdobyli znaczne wpływy na dworze rosyjskim dzięki małżeństwu Iwana IV Groźnego z Anastazją z Zacharinów. Od imienia jej ojca Romana przyjęła nazwę późniejsza dynastia monarchów rosyjskich. Pierwszym pretendentem do tronu moskiewskiego po wygaśnięciu dynastii Rurykowiczów, był Fiodor Romanow. Wybrano jednak Borysa Godunowa, a Romanowowie popadli w niełaskę i znaleźli się na zesłaniu. Fiodor, jako mnich Filaret, został osadzony w klasztorze. Wkrótce, za panowania Dymitrów Samozwańców i zamieszania w państwie rosyjskim, Romanowowie zaczęli odzyskiwać uprzednie znaczenie. Filaret został metropolitą rostowskim. W 1613 syn Filareta Michał Romanów został wybrany na cara przez Sobór Ziemski w Moskwie. Z powodu chorowitości Michała rządy w Rosji sprawował od 1619 Filaret. Za panowania Aleksego (syn Michała) w Rosji utrwalił się absolutyzm; została ograniczona rola możnowładztwa, a car oparł się na średnio zamożnych warstwach społeczeństwa. Pozycja władcy została umocniona również dzięki przeprowadzonej kodyfikacji prawa (Sobornoje ułożenije, 1649). Najwybitniejszym monarchą z dynastii Romanowów był Piotr I Wielki, który w 1721 przyjął tytuł imperatora. W 1722 Piotr Wielki wydał dekret o następstwie tronu. W myśl tego dekretu żyjący monarcha miał prawo wyznaczyć swego następcę spośród członków rodziny panującej, wg własnej woli. Dynastia Romanowów w linii prostej męskiej wygasła po śmierci Piotra II, a w linii żeńskiej po śmierci cesarzowej Elżbiety. W 1762 na tronie rosyjskim zasiadł Piotr III, przedstawiciel bocznej gałęzi rodu Romanowów, syn Anny, córki Piotra Wielkiego, i Karola Fryderyka, księcia niemieckiego z rodziny Holstein-Gottorp. W tym też roku, po zamachu stanu, władza przeszła w ręce Katarzyny II, żony Piotra III. W 1797 syn Piotra III i Katarzyny II Paweł I wydał dekret, na którego podstawie tron rosyjskiego mógł być dziedziczony wyłącznie przez sukcesora w linii prostej męskiej. Zasada ta obowiązywała aż do końca monarchii w Rosji. Od 1815 Romanowowie panowali w Królestwie Polskim, gdzie podczas powstania listopadowego ogłoszono ich detronizację. Panowanie Romanowów w Rosji zakończyło się z chwilą obalenia caratu przez rewolucję lutową (marcową) 15 III 1917; ostatnim carem rosyjskim z dynastii Romanowów był Mikołaj II, który w 1918 wraz z najbliższą rodziną został rozstrzelany w Jekaterynburgu. Wielu członków rodu Romanowów znalazło się na emigracji. [literatura:] • Encyklopdia szkolna. Historia. Warszawa 1993. |
| reklamy |
|
|