POCZET KRÓLÓW I KSIĄŻĄT POLSKICH wstecz
menu:
Piastowie
Władcy dzielnicowi
Obce dynastie i Piastowie
Jagiellonowie
Królowie elekcyjni
Okres zaborów

strona tytułowa

zobacz strony
encyklopedia broni
kalendarz historyczny
prywatny portal internetowy
cmentarze I wojny
katalog monet
galeria zdjęć
rozbicie dzielnicowe, dynastia Piastów:
HENRYK I BRODATY HENRYK I BRODATY
 urodzony 1167/1174 (1165/1170?)
    zmarł 19-03-1238
    tytuł książę śląski, krakowski
      żył ok. 71 lat
   ojciec Bolesław I Wysoki
    matka Adelajda
Henryk I Brodaty: książę śląski 1201, pan ziemi lubuskiej i Marchii Łużyckiej 1211, książę krakowski 1228, książę wielkopolski 1234, regent księstwa opolsko-raciborskiego 1237/1238.


• BIOGRAFIA: HENRYK I BRODATY
[Słownik biograficzny historii powszechnej do XVII stulecia. Warszawa 1968 s.167-168:]
Henryk I Brodaty (ok. 1170-1238), książę śląski od 1201, krakowski od 1232, wielkopolski od 1234. Syn i następca księcia śląskiego Bolesława I Wysokiego, kontynuując jego politykę gospodarczą prowadził szeroko zakrojoną akcję kolonizacyjną, ściągając też obcych osadników, głównie z Flandrii i Frankonii; popierał również akcję kolonizacyjną kościoła. Kolonizacja i reorganizacja gospodarki książęcej spowodowała zatargi Henryka z biskupem wrocławskim, żądającym od kolonistów składania dziesięcin wg polskiego obyczaju. Spory te zakończyły się kompromisowymi wyrokami sądu powołanego przez papieża. Rozwój górnictwa kruszcowego w rejonie Złotoryi zapewnił Henrykowi znaczne dochody w wydobywanym złocie, co umożliwiło mu podjęcie zabiegów mających na celu zjednoczenie ziem polskich, przy pomocy rycerstwa swej dzielnicy, któremu wypłacał specjalne stypendia za udział w wyprawach poza granice księstwa. Wg niemieckiego wzoru Henryk dążył do wprowadzenia zwierzchniego patronatu książęcego nad wszystkimi klasztorami śląskimi, co wzmocniło jego pozycję wobec episkopatu. Ok. 1206 w nie znanych bliżej okolicznościach zagarnął południową część Wielkopolski z Kaliszem. Osadził tu wygnanego z Wielkopolski przez tamtejszego księcia Władysława III Laskonogiego, zbuntowanego przeciw niemu Władysława Odonica. Ponieważ Odonic współdziałał z ówczesnym reformatorem kościoła polskiego, arcybiskupem gnieźnieńskim Henrykiem Kietlilczem, Henryk związał się tym samym z obozem reform kościelnych, licząc na poparcie kościoła w walkach dzielnicowych. W 1208 był Henryk mediatorem w sporze między Władysławem Odonicem, dążącym do odzyskania całej spuścizny swego ojca, tj. ziemi poznańsko - kaliskiej, a Laskonogim. W 1210 Henryk bronił ziemi lubuskiej przed arcybiskupem magdeburskim oraz przed margrabią łużyckim, zajmując część jego marchii. Po śmierci Mieszka III Starego (1202) Henryk został jednym z najstarszych przedstawicieli dynastii Piastów. Z tego zapewne powodu postarał się o formalne odnowienie bullą papieską z 9 VI 1210 zasady senioratu, co w danym momencie otworzyło drogę wujowi Henryka Mieszkowi Plątonogiemu do paromiesięcznych rządów w Krakowie. Mimo tych zabiegów Henryk uznawał później panowanie Leszka Białego w Krakowie. W latach 1217/18 doszło do porozumienia między Henrykiem, Władysławem Laskonogim i Leszkiem. Henryk przekazał Laskonogiemu w dożywocie gród lubuski, pod warunkiem wspólnej obrony Śląska i dzierżawionej przez Henryka marchii dolnołużyckiej przed najazdem zewnętrznym (a więc niemieckim). Jednocześnie zaniechał popierania Władysława Odonica, którego dzielnicę zajął w 1217 Laskonogi. W latach 1220-23 Henryk brał udział w organizowanych przez Leszka wyprawach na Prusów. W 1227 wyprawił się z Leszkiem na pomoc Laskonogiemu w jego nowym konflikcie z Władysławem Odonicem, aktualnie księciem na Ujściu, sprzymierzonym z księciem pomorskim Świętopełkiem, który przestał uznawać zwierzchność księcia krakowskiego nad Pomorzem Gdańskim. W Marcinkowie pod Gąsawą, gdzie ludzie Świętopełka zamordowali Leszka, Henryk odniósł ciężkie rany. Kiedy w 1228 rządy opiekuńcze nad Krakowem objął Laskonogi, Henryk bronił tej dzielnicy przed Konradem I Mazowieckim, który również pretendował do tronu krakowskiego. Na podstawie umowy z matką Bolesława V Wstydliwego, Grzymisławą (1228), testamentu Laskonogiego (1231), przekazującego Henrykowi dziedzicznie władzę nad Wielkopolską i opiekę nad kilkuletnim synem Leszka oraz układu z Konradem (1232) Henryk objął ostatecznie rządy w dzielnicy krakowskiej. Opiekuńcze rządy Henryka rozciągnęły się na ziemię sandomierską, która była siedzibą nieletniego Bolesława Wstydliwego i jego matki, a od ok. 1230 na ziemię opolsko - raciborską, gdzie przebywała wdowa po tutejszym księciu Kazimierzu, ks. Viola, z nieletnimi synami. Mocą testamentu Władysława Laskonogiego, a następnie elekcji (1234), objął Henryk w walce z Odonicem we władanie Wielkopolskę po lewej i częściowo po prawej stronie Warty. Zjednoczywszy większość ziem polskich, wszczął w oparci o cesarstwo starania o koronę królewską dla syna, Henryka II Pobożnego, już w 1234 dopuszczonego do współrządów z ojcem. Starania te przerwała śmierć Henryka.


[literatura:]
• Słownik biograficzny historii powszechnej do XVII stulecia. Warszawa 1968.


• GRUPA RODZINNA: HENRYK I BRODATY
      mąż Henryk I Brodaty

     żona Jadwiga
     ślub ok. 1186
 urodzona 1178/1180
   zmarła 15-10-1243 Trzebnica
   ojciec Bertold III
    matka Agnieszka

 m dz.  1 Bolesław
 k dz.  2 Zofia
 k dz.  3 Agnieszka
 m dz.  4 Konrad
 m dz.  5 Henryk II Pobożny
 k dz.  6 Gertruda
 m dz.  7 Władysław

• SKRÓCONY WYWÓD PRZODKÓW: HENRYK I BRODATY
1 Henryk I Brodaty ur. 1167/1174 zm. 19-03-1238 książę śląski, krakowski


2 Bolesław I Wysoki ur. po 1129 zm. 7-12-1201 książę śląski
3 Adelajda ur. 11-01-1126 zm. 25.08.


4 Władysław II Wygnaniec ur. 1105 zm. 30-05-1159 książę krakowski, śląski
5 Agnieszka ur. po 1110 zm. 24-01-1157
6 Berengar palatyn Sulzbach


8 Bolesław III Krzywousty ur. 20-08-1085 zm. 28-10-1138 książę polski
9 Zbysława zm. 1108
10 Leopold III Babenberg zm. 15-11-1136 margrabia Austrii
11 Agnieszka ur. 1074/1075 zm. 24-09-1143


16 Władysław I Herman ur. ok. 1043 zm. 4-06-1102 książę polski
17 Judyta ur. 1056/1058 zm. 25-12-1085
18 Światopełk II; Świętopełk II zm. 1113 wielki książę kijowski
22 Henryk IV ur. 1050 zm. 7-08-1106 cesarz rzymski
23 Berta księżna sabaudzka


32 Kazimierz I Odnowiciel ur. 25-07-1016 zm. 28-11-1058 książę polski
33 Dobronega Maria ur. p. 1012 zm. 1087
34 Wratysław II zm. 14-01-1092 król Czech
35 Adelajda ur. 1040 zm. 27-01-1062
36 Izjasław I ur. ok. 1024/1025 zm. 3-10-1078 wielki książę kijowski
37 Gertruda ur. ok. 1025 zm. 4-01-1108
44 Henryk III ur. 1017 zm. 5-10-1056 cesarz rzymski
45 Agnieszka Akwitańska ur. ok. 1020 zm. 1070 księżniczka akwitańska


64 Mieszko II Lambert ur. 990 zm. 10-05-1034 król Polski
65 Rycheza; Ryksa zm. 21-03-1063 królowa polska
66 Włodzimierz I Wielki zm. 15-08-1015 wielki książę kijowski
67 N.N. zm. 14-08-1018
68 Brzetysław I książę czeski
70 Andrzej I zm. 6-12-1060 król Węgier
71 Anastazja zm. po 1070
72 Jarosław I Mądry ur. ok. 980 zm. 20-02-1054 wielki książę kijowski
73 Ingegerda; Anna zm. 10-02-1050 księżniczka szwedzka
74 Mieszko II Lambert ur. 990 zm. 10-05-1034 król Polski
75 Rycheza; Ryksa zm. 21-03-1063 królowa polska
88 Konrad II zm. 1039 cesarz rzymski


128 Bolesław I Chrobry ur. 966/ 967 zm. 17-06-1025 król Polski
129 Eminilda zm. 1017
130 Herenfried Ezzon zm. 1034 palatyn lotaryński
131 Matylda zm. 1025
132 Światosław I zm. 972 wielki książę kijowski
140 Vaszoly; Wasyl zm. 1038
142 Jarosław I Mądry ur. ok. 980 zm. 20-02-1054 wielki książę kijowski
143 Ingegerda; Anna zm. 10-02-1050 księżniczka szwedzka
144 Włodzimierz I Wielki zm. 15-08-1015 wielki książę kijowski
145 Rogenda
146 Olaf III Skötkonung zm. 1021/1022 król Szwecji
147 Astryda
148 Bolesław I Chrobry ur. 966/ 967 zm. 17-06-1025 król Polski
149 Eminilda zm. 1017
150 Herenfried Ezzon zm. 1034 palatyn lotaryński
151 Matylda zm. 1025
176 Henryk ur. ok. 970 zm. 28-03- 990 hrabia Spiry


256 Mieszko I ur. ok. 922 zm. 25.05. 992 książę polski
257 Dubrawka; Dobrawa zm. 977 księżniczka czeska
258 Dobromir ks. zachodniosłowiański
262 Otto II ur. 955 zm. 983 cesarz rzymski
263 Teofano zm. 991 księżniczka bizantyjska
264 Igor Rurykowicz zm. 945 wielki książę kijowski
265 Olga; Helena zm. 969 księżna kijowska
280 Michał
284 Włodzimierz I Wielki zm. 15-08-1015 wielki książę kijowski
285 Rogenda
286 Olaf III Skötkonung zm. 1021/1022 król Szwecji
287 Astryda
288 Światosław I zm. 972 wielki książę kijowski
290 Rogwołod książę połocki
292 Eryk Zwycięski; Segersäll zm. ok. 995 król Szwecji, Danii
293 Świętosława ur. 967 zm. 2-02-1014
296 Mieszko I ur. ok. 922 zm. 25.05. 992 książę polski
297 Dubrawka; Dobrawa zm. 977 księżniczka czeska
298 Dobromir ks. zachodniosłowiański
302 Otto II ur. 955 zm. 983 cesarz rzymski
303 Teofano zm. 991 księżniczka bizantyjska
352 Otto zm. 4-11-1004 książę Karyntii
353 Judyta

• LITERATURA: HENRYK I BRODATY

• Poczet królów i książąt polskich Jana Matejki. Warszawa 1996.
• Słownik biograficzny historii powszechnej do XVII stulecia. Warszawa 1968.

reklamy


© 1998-2024 Jurek wstecz